واکاوی کاربرد رنگ سیاه در میان عباسیان

سیاهی جامه‌ها و پرچم‌های عباسیان در دوران نهضت و نظام، موجب اشتهار آنها به مسوّده شد و به تبعِ آن، مبلّغان و کارگزاران فرهنگیِ آنها این اندیشه را در تاریخ‌نگاری اسلامی مطرح ساختند که رنگ یاد شده، مختص خاندان عباسی و هواداران آنها بوده است. پرسش کانونیِ این مقاله این است که «برگرفتن رنگ سیاه از جانب عباسیان، معطوف به کدام هدف بود؟» این مقاله می‌کوشد با رویکردی توصیفی‌ـ‌تحلیلی، نشان دهد که عباسیان در دوره نهضت، به بهانه‌ی سیاهپوشی در عزای شهیدان آل‌محمد، از رنگ سیاه به‌مثابه ابزارِ تحریک عواطف شیعیان و علویان با هدف جذب آنها در مبارزه با امویان استفاده کردند؛ اما در دوره‌ی نظام، با ادعای تأسی به رنگ پرچم پیامبر، خوش‌یمنیِ رنگ سیاه برای خاندان عبدالمطلب، و تکیه بر روایت نجات‌بخشی از شرق، کوشیدند از این رنگ، به‌منزله‌ی ابزاری برای کسب مشروعیت سیاسی بهره بگیرند.